Door Steijn van Schie - Foto: Steijn van Schie - 28-03-2025 - Recensie
Wakker worden! is allebehalve slaapverwekkend, maar door zijn luchtigheid vooral geschikt voor jonge bezoekers.
In de sfeervolle tweede zaal van de expositie Wakker worden! komen snurken en slaapfasen van de mens aan bod. Foto: Steijn van Schie
Wakker worden! is allebehalve slaapverwekkend, maar door zijn luchtigheid vooral geschikt voor jonge bezoeker.
Een haas slaapt zó licht dat hij bij ieder geluid en elke trilling wakker schrikt uit zijn ‘hazenslaapje’, herten vergrendelen hun beenspieren waardoor ze staand kunnen rusten en luiaards slapen soms wel twintig uur per dag. Het zijn slechts een paar voorbeelden van de prikkelende weetjes over dierenslaap waar bezoekers van het Natuurmuseum Fryslân tot 28 september tegenaan kunnen lopen. Hoewel de tijdelijke tentoonstelling Wakker worden! voor de doorgewinterde bioloog wellicht wat oppervlakkig blijft, valt er genoeg te zien, doen en leren voor kinderen en leerlingen uit bijvoorbeeld de onderbouw – ook rondom slaap bij mensen.
De tijdelijke expositie bestaat uit drie zalen, met in de eerste (donkere) zaal een groot paars oplichtend hemelbed. Wie even gaat liggen, leest aan de hemel wat men straks te wachten staat en dat deze tentoonstelling ‘allesbehalve slaapverwekkend’ is. Dat blijkt inderdaad te kloppen: in de sfeervol ingerichte tweede zaal staan verschillende opgezette dieren (in rust) die er eigenaardige of opvallende slaapgewoontes op nahouden, en leert men onder meer waarom roofdieren doorgaans veel meer slapen dan prooidieren. Informatie krijgt men in hapklare brokjes van enkele zinnen – wie meer wil weten zal moeten googelen.
Snurkers
Wie daar geen zin in heeft, kan zich gelukkig prima vermaken met verschillende interactieve elementen. Zo kunnen bezoekers bijvoorbeeld hun eigen slaappatroon invullen en vergelijken met die van een uil, giraffe, rode panda en varken (rara, met welk patroon komt die het meest overeen?). Ook kan men luisteren naar een vijftal snurkers en raden welke diersoorten zo enorm aan het zagen zijn. Allemaal vermakelijk, met name voor iets jongere bezoekers.
Uiteraard komt de mens in deze zaal ook uitvoerig aan bod: bezoekers leren over de verschillende slaapfases en de problemen die slaaptekort teweegbrengen. Bij een opstelling kan men zelfs lezen dat een slaappositie iets zegt over iemands persoonlijkheid. Slaap je vooral in foetushouding (41 procent van de mensen), dan ‘ben je misschien wel hard van buiten, maar gevoelig van binnen’. Slaap je voornamelijk op je rug (8 procent), dan behoor je tot de mensen die ‘tevreden zijn met het leven en niet van gedoe houden’. Hartstikke geinig natuurlijk, maar je kunt je afvragen of dit thuishoort in een museum waar kennisoverdracht doorgaans centraal staat; de wetenschappelijke basis hiervan is natuurlijk flinterdun. Tot slot hangen er in de enigszins donkere derde zaal vijf lampenkappen. Wie daar zijn hoofd onder duwt, kan aan de verlichte binnenzijde in een panorama van 360 graden ontdekken wat de invloed is van (kunst)licht op slaap. De combinaties van tekst, illustraties en infographics zijn prikkelend en origineel. Wel jammer dat de erbij geplaatste QR-codes om met je telefoon de zelfgemaakte filmpjes te bekijken niet allemaal werken. De namen op de lampenkappen doen overigens vermoeden dat het projecten zijn van studenten, maar daarover valt helaas nergens iets terug te lezen.
Kortom, Wakker worden! is een lekker luchtige tentoonstelling, die uitermate geschikt is voor een bezoek met kinderen of de klas. En anders is het een goed excuus om dit verder prachtige museum (weer) een keer aan te doen – ongeacht je leeftijd.
