EEN VERBORGEN SCHAT

JANUSZ WAWROWSKI
De in Polen gevierde violist Janusz Wawrowski won diverse internationale prijzen en heeft sinds 2014 vijf succesvolle cd’s opgenomen bij het label Warner Classics, maar in Nederland is zijn naam nog niet zo bekend.
Na zijn opleiding in Polen werd hij als een van de jongste musici ooit aangesteld als docent aan de vermaarde Chopin University of Music in Warschau. Hij treedt op met orkesten over de hele wereld en als het even kan speelt hij muziek van Poolse componisten. Zijn veelgeprezen cd Hidden Violin uit 2019 was niet alleen uniek vanwege de verzameling van virtuoze Poolse vioolstukken, maar ook omdat hij op deze opname voor het eerst op zijn ‘nieuwe’ Stradivarius speelt: een prachtig instrument uit 1685 dat lange tijd een verborgen leven leidde omdat het in particulier bezit was en niet in het openbaar werd bespeeld.
De nieuwe Poolse eigenaar heeft deze viool de bijnaam ‘Polonia’ gegeven, ter viering van 100 jaar Poolse onafhankelijkheid. Als dank voor zijn inzet voor de verspreiding van de Poolse cultuur mag Wawrowski voor onbepaalde tijd op deze viool spelen. “Een verborgen schat die is teruggevonden en waar ik op mag spelen, zodat ik de schoonheid van de klank kan verkennen en aan de hele wereld kan onthullen. Ik moet toegeven dat het het mooiste en beste instrument is dat ik ooit in handen heb gehad.”

‘Ik was ervan overtuigd dat dit stuk nieuw leven ingeblazen zou moeten worden’

Wawrowski’s nieuwste cd Phoenix verschijnt in maart en de titel refereert opnieuw aan een verborgen schat, dit keer een vergeten vioolconcert van de in 1953 overleden Poolse componist Ludomir Rózycki. Deze in Polen succesvolle componist schreef het vioolconcert in 1944, maar zou zelf nooit een uitvoering van het stuk horen. Nog voordat hij de orkestratie had voltooid sloeg hij samen met zijn familie op de vlucht voor de nazi’s, maar niet dan nadat hij een tas vol met manuscripten in zijn tuin had begraven. Toen hij na de oorlog hoorde dat de omgeving rond zijn huis totaal verwoest was ging hij ervan uit dat die manuscripten vernietigd waren, maar ze zijn inmiddels teruggevonden en worden bewaard in de nationale bibliotheek van Polen.
Wawrowski ontdekte het vioolconcert een paar jaar geleden en was meteen enthousiast: “Ik was ervan overtuigd dat dit stuk nieuw leven ingeblazen zou moeten worden, als een feniks die uit de as herrijst, zodat luisteraars over de hele wereld ervan kunnen genieten. Het is ongelooflijk dat dit stuk zo’n positieve energie geeft, terwijl Rózycki het schreef in zeer donkere tijden. Ondanks de gruwelijkheden van alledag overheerst in deze muziek zijn hoop op een betere toekomst.”
Wawrowski bracht de reconstructie van Rózycki’s vioolconcert in première in 2018 en nu verschijnt het voor het eerst op cd, uitgevoerd door het Royal Philharmonic Orchestra onder leiding van Grzegorz Nowak en in combinatie met een van zijn favoriete stukken: Tsjaikovski’s wereldberoemde meesterwerk uit 1878. In beide vioolconcerten schittert Wawrowski met zijn door de Gramophone geroemde ‘donkere, weelderige en zoete klank en warme vibrato’.