Door Paul Janssen - 25-02-2021 - Artikelen
Kan een verhaal, een film over de wording van een viool een mens aan zijn stoel kluisteren en in de greep houden tot de laatste letters van de aftiteling? Afgaande op de documentaire The Quest for Tonewood is het antwoord volmondig ja.
THE QUEST FOR TONEWOOD
Gaspar Borchardt 
Janine Jansen Er kleeft een zekere romantiek aan de viool. En ook een zweem van handel en ongrijpbaarheid. Een Stradivarius of een Guarneri van ruim driehonderd jaar oud zijn immers het summum. En niet te betalen. Bovendien lijkt het geheim achter deze topinstrumenten nog altijd zeer goed bewaard. Zo’n zes jaar -geleden werd de Noorse film- en tv--regisseur Hans Lukas Hansen geconfronteerd met de mysteries rond de viool, de geheimen van het goede hout en de zoektocht van hedendaagse vioolbouwers.
Hij kwam in contact met Gaspar Borchardt, een van de hedendaagse topvioolbouwers in Cremona. Hij had de wens ooit op jacht te gaan naar het ideale hout en voor de Nederlandse violiste Janine Jansen een viool te bouwen die kan wedijveren met een Stradivarius. Het probleem: dat ideale hout is esdoornhout van bomen die zeker driehonderd jaar oud zijn. Bomen die ongestoord hebben kunnen groeien en door de dicht op elkaar zittende jaarringen gewoon als plank al zingen om een viool te worden. Hout dat tegenwoordig alleen nog te vinden is op de Balkan, in Kroatië of Bosnië. Hout van bomen die niet altijd helemaal legaal gekapt worden, die te vinden zijn op bosrijke bergen vol mijnenvelden.
“Borchardt wilde gaan zoeken en geloofde dat zo’n boom op legale wijze gevonden kon worden”, zegt Hans Lukas Hansen. “We zijn hem met de camera gaan volgen, zonder enige zekerheid over het welslagen van de onderneming.”
Nu, zes jaar later, ligt er een documentaire die alles heeft. De spanning van de zoektocht, de grimmigheid van louche handelaren die langskomen, de liefde voor het hout, de verhouding tussen Borchardt en zijn vrouw met wie hij samenwerkt en die zijn haast manische zoektocht niet helemaal deelt, de contacten met Janine Jansen, de muziek en de schitterende beelden van de Bosnische en Kroatische natuur. “Bij de viool gaat alles over schoonheid, dus ook het beeld moest van een onberispelijke kwaliteit zijn, met vele prachtige natuurplaatjes”, aldus Hansen.
‘Bij de viool gaat alles over schoonheid’
Hans Lukas Hansen Maar bovenal brengt de documentaire de liefde voor het materiaal, de zorgvuldigheid van het hele proces, de aandacht voor de instrumenten en de liefde voor de muziek voor het voetlicht. Borchardt is in alles de gedreven ambachtsman die zich schuchter presenteert, maar die zijn vak en de muziek tot op het bot liefheeft. En dat komt, samen met het fenomenale spel van Janine Jansen dat af en toe te horen is, luid en duidelijk over. “Toen het idee voor de documentaire langskwam was ik sceptisch”, zegt Hansen eerlijk. “Ik had niets met klassieke muziek en al helemaal niets met de viool. Ik werd vooral getriggerd door de kracht en de romantiek van het verhaal. Maar nu, vijf jaar later, staat mijn Spotifylijst vol met klassieke muziek. Ik hoop daarom dat mensen door
The Quest for Tonewood meer naar klassieke muziek gaan luisteren.”
THE QUEST FOR TONEWOOD WORDT DOOR CINEMA DELICATESSEN DIT NAJAAR IN DE FILMTHEATERS UITGEBRACHT.