VUURSTEENVONKEN VOOR DE VERBEELDING

RALPH ALESSI
Waar is de hoestekst gebleven? Lange tijd was het absoluut ondenkbaar dat een jazzplaat geen liner notes had. De achterkant van de plaathoes stond steevast vol met achtergrondinformatie over de musici en vaak werden alle nummers beschreven of zelfs geanalyseerd. Je ziet het zelden nog. Waarom? Waarom gaan bij het Duitse ECM-label dat zowel klassieke muziek als jazz uitbrengt, de klassieke uitgaven in de regel vergezeld van een of meer essays, waarvoor de kwalificatie diepgravend in wezen nog te mager is, en staan er in het even dikke cd-boekje van een jazzplaat op ECM foto’s? Bladzijde na bladzijde alleen maar foto’s van de musici.
Helemaal vreemd is dat niet. Of het nog altijd helemaal opgaat, staat open voor discussie, maar lange tijd was er geen twijfel over mogelijk: een jazzmusicus speelde wie hij of zij was. Persoonlijkheid en spel waren onlosmakelijk met elkaar verbonden. Je hebt geen vijf tellen nodig om vast te stellen dat Miles Davis een heel andere trompettist was dan Dizzy Gillespie of Lee Morgan en dat die andersheid in belangrijke mate verband hield met hun afwijkende karakters. Zeg me wie je bent en ik weet hoe je speelt. Zo bezien is een stel goede foto’s misschien helemaal geen slecht idee.

Man van de middenweg

Afgaande op de foto’s in het boekje bij Imaginary Friends is trompettist Ralph Alessi een ingetogen, mogelijk zelfs introverte man. Een denker, zo te zien. Iemand met het hart weliswaar niet op de tong, maar wel iemand met een groot hart en ook nog eens op de juiste plaats. Vaak zijn dat de interessantste musici. Want muziek zonder emotie is zelden aangenaam, maar muziek die alleen maar gevoel als basis heeft, is dat doorgaans evenmin. De plaat eenmaal opgezet, hoor je dat Alessi een man van de middenweg is, niet vanwege de behoefte aan een laf compromis, maar vanuit de wil te blijven verbinden en te balanceren tussen werelden die van elkaar verschillen, maar zonder elkaar weinig zin hebben: de wereld van de emotie en de wereld van het denken.
En dat is uitermate spannend. Alessi en zijn, in hun subtiliteit zeer krachtige medemusici, werken niet vanuit de voorbedachte rade, maar gaan ook niet zonder zaklamp in het donker het bos in. De muziek op Imaginary Friends is een constante poging tot strekken, van gaan tot waar de ander je nog net vast kan houden. Muziek die even diep doorvoeld als doordacht is. Muziek die emoties boven brengt, maar ook gedachten, ideeën, verhalen. Gelukkig zijn die niet ingevuld. Alessi en zijn vier man sterke prachtband slaan vuurstenen tegen elkaar en met de vonk die daarvan afspat, ontsteekt de luisteraar een eigen verhaal, schrijft hij zijn hoestekst zelf.