Door Eddie Vetter - 14-12-2021 - Artikelen
Yuan Sheng is een laatbloeier. Onder een selecte groep Bachliefhebbers was zijn naam al langer bekend, maar nu hij tegen de vijftig loopt, is hij pas echt doorgebroken. Dat is vooral te danken aan de releases van Piano Classics. Daarop speelt hij niet alleen Bach, maar ook Chopin. Als laatste aanwinst is er nu een dubbel-cd met vijf bundels van Schumann verschenen.
YUAN SHENG
Muziek is hem in Beijing met de paplepel ingegoten. Beide ouders waren beroepsmusici. Vader violist, moeder pianist. Zij gaf hem ook vanaf zijn vijfde pianoles. Als kind had hij een gloeiende hekel aan studeren, aan vingeroefeningen en saaie etudes, maar zijn talent was onmiskenbaar. Op zijn elfde kwam hij onder de hoede van een leraar die net als zijn moeder was opgeleid aan het Conservatorium van Shanghai. Het was een buitengewoon strenge leraar bij wie hij menige traan heeft gelaten. Hij zegt zelf: “Maar ik heb wel het geluk gehad dat ik in mijn opleiding het beste van twee werelden heb leren kennen: de grandeur van Beijing en het fijne handwerk van Shanghai.”
Toen hij negentien jaar was, kreeg hij een beurs om in New York verder te studeren. Aan de Manhattan School of Music was Solomon Mikowsky zijn leraar, een pedagoog van de oude stempel met Poolse roots. In de zes jaar durende opleiding bracht hij de jonge Chinees het nodige gevoel voor de Europese traditie bij. “Volgens Solomon was ik het best in kleine vormen, meer dan in grote structuren zoals sonates en concerten. Toen ik in 1997 deelnam aan het Van Cliburn Concours, noemde iemand me een meester in miniaturen. Sensitief spel, met veel gevoel voor kleur, dat hoort wel bij mij.”
Hij volgde masterclasses bij Rosalyn Tureck, de beroemde Amerikaanse pianiste die Bach tot speerpunt van haar repertoire had gemaakt. Yuan Sheng was diep onder de indruk en ging les van haar nemen. Hij vertelt dat zij op een gegeven moment zo kwaad op hem werd dat ze de partituur bijna op de grond smeet. “Ze vond dat ik veel te veel op mijn instinct vertrouwde. Ik was bang dat ik mijn hart zou verliezen als ik met mijn verstand muziek zou maken. Ik dacht: als je te veel nadenkt, gaat je muzikaliteit verloren. Zij maakte me duidelijk dat het andersom werkt. Hoe beter je de muziek begrijpt, hoe dieper het gevoel wordt dat je ervoor krijgt. Dat was zo’n openbaring voor mij!”
‘Sensitief spel, met veel gevoel voor kleur, dat hoort wel bij mij’
Rosalyn Tureck moedigde hem aan om zich in Bach te specialiseren. Hij ging de historische achtergronden bestuderen en de partituren analyseren. Hij zegt: “Bach was in zijn eigen tijd ook niet een soort popmuziek. Het was geleerde kunst waarvoor een serieuze training nodig was om die te kunnen begrijpen en uit te voeren.” Lange tijd trad hij weinig op en speelde hij des te meer Bach om steeds dieper tot de essentie door te dringen. Dat heeft in recente jaren geleid tot hooggewaardeerde opnamen van de Franse suites, de partita’s, het Italiaans concert en vooral de Goldbergvariaties . De New York Times prees zijn interpretatie aan als een “toonbeeld van helderheid, evenwicht en proportie”.
Het bleef niet bij Bach alleen. Met Chopin had hij van jongs af aan een nauwe band. Hij zegt: “Bach heb ik moeten leren, Chopin zat al in me. Ik voel me thuis in zijn muziek. Dat is een kwestie van karakter, van persoonlijkheid. Chopin ligt volgens mij ook heel dicht bij de Chinese cultuur, de gevoeligheid, de zinsmelodie van de taal. Bij mijn interpretaties ben ik beïnvloed door de oude meesters. Zo heb ik in de jaren negentig Shura Cherkassky nog live horen spelen. Dat was een openbaring. Verder heb ik veel geluisterd naar opnamen van Alfred Cortot, Ignaz Friedman en andere -pianisten uit de eerste helft van de -t wintigste eeuw.”
Voor de drie cd’s met Chopins ballades, impromptu’s, preludes en nocturnes speelde hij op een Pleyel uit 1845. Voor de nieuwe dubbel-cd met muziek van Schumann maakt hij gebruik van een vleugel uit 1846 van de Weense pianomaker Johann Baptist Streicher. Historische informatie is voor Yuan Sheng geen belemmering meer, maar maakt juist de weg vrij voor gevoel en emotie. De muziek van Schumann is de ‘meester in miniaturen’ onder de pianisten wel toevertrouwd, want als één componist recht heeft op deze eretitel, is het wel de man van de Davidsbündlertänze , het Carnaval , de Kinderszenen , Faschingsschwank aus Wien en Waldszenen . Deze bundels omvatten samen wel 66 deeltjes, waarvan het kortste minder dan een halve minuut duurt in de sensitieve vertolking van Yuan Sheng.
