Door Mischa Andriessen - 25-02-2021 - Artikelen
Corona heeft ons minimaal twee dingen (opnieuw) bijgebracht. Ten eerste dat gewoontes kunnen worden aan- en afgeleerd. Ten tweede dat er andere dingen belangrijk waren dan we dachten, dat we niet altijd maar voort moeten razen, de waan van de volgende dag in, maar dat er ook heel veel moois en waardevols in het verleden te vinden is.
Ook de muziekwereld is vergeven van gewoon geraakte gebruiken, waarbij we veelal vergeten zijn dat het ooit anders was. En vooral dat er niet per se een reden hoeft te zijn, waarom het nu is zoals het is, het groeide zo, maar had voor hetzelfde geld anders kunnen zijn. Dat klassieke muziek en volksmuziek bijvoorbeeld in belangrijke mate van elkaar gescheiden zijn geraakt. Of dat het improviseren goeddeels uit de klassieke muziek is verdwenen.
Sokratis Sinopoulos
‘Er bestaat geen oude of nieuwe muziek, de muziek zit in de lucht, altijd en overal.’ Zo beschrijft de Duitse celliste Anja Lechner haar samenwerking met de Franse pianist François Couturier. Hun nieuwe plaat Lontano bevat voornamelijk improvisaties. Maar in die ter plekke bedachte werken, dringen echo’s door van andere muziek. Soms letterlijk, een cantate van Bach bijvoorbeeld, maar vaker is het een duidelijk voelbare inspiratie alsof een componist als Valentin Silvestrov de twee musici influistert wat ze dadelijk zullen ontdekken. Uit die combinatie van concentratie en spontaniteit ontstaat als vanzelf een setlist waarop dan ook bij wijze van contrast gecomponeerde stukken opduiken, waaronder het indringende Miniature 27 van Gia Kantsjeli dat met zijn weemoedige melodie de invloed van Georgische volksmuziek hoorbaar maakt.
Springlevende muziek van eeuwen terug
Ook Derya Türkan en Sokratis Sinopoulos werken vanuit een gedeeld muzikaal geheugen. Hun instrumenten, respectievelijk de kemanche en de lyra, stammen uit dezelfde familie en daarnaast zijn muzikale tradities die hen beiden beïnvloed hebben. Omdat de ene musicus Turks en de andere Grieks is, wordt Soundplaces meteen een politiek statement: juist hier wordt de verbinding tussen culturen gezocht. Deze virtuozen laten horen hoe muziek van eeuwen terug nog springlevend is.
Derya Türkan
De Pakistaanse zanger Ustad Saami is de laatste vertolker van een aloude muziekstijl die thans verboden is. Even bescheiden als toegewijd zingend laat hij de rillingen over je rug lopen. Een statement vanjewelste: deze muziek zal, eenmaal gehoord, altijd blijven.
Het jonge Finse Ensemble Gamut zoekt een manier om oude volksmuziek, Finse maar ook Estse, nieuw leven in te blazen. Het levert intense muziek op die even speels als ruimtelijk is.
