DE KRACHT VAN KOORZANG

STEPHEN CLEOBURY


Stephen Cleobury

Het openingskoor van Bach’s Matthäus-Passion , in deze nieuwe liveregistratie door het koor van King’s College Cambridge en de Academy of Ancient Music onder leiding van Stephen Cleobury zet een bijzondere toon: hier wordt muziek gemaakt, met passie, die sterk voelbaar is in de jongensstemmen die de hoogste koorpartijen zingen. Een solistenteam dat een fraaie eenheid vormt, omringt de sonore Christus van Matthew Rose en de uitzonderlijke evangelist van James Gilchrist, wiens warme, sympathieke stemgeluid de teksten glashelder overbrengt.
“Het waren heel bijzondere uitvoeringen,” zegt James Gilchrist, “we wisten allemaal dat Stephen Cleobury heel ziek was geweest. Niemand wist precies hoe ziek, want hij is een aantal maanden later overleden. Toch voelden we dat het een speciale gelegenheid was, gewoonweg om wie hij was: hij had dat stuk zo vaak in de kapel van King’s College gedirigeerd. Wat mij zo trof was de zang van het koor: hoewel veel van de zangers kinderen waren, die nu eenmaal minder kennis en ervaring hebben, liet hij ze expressief zijn en uit volle borst zingen. Veel dirigenten houden kinderen strak, maar hij liet ze hun gang gaan.”


The Choir of King’s College Cambridge

Gilchrist leerde Cleobury kennen toen hij als koorleerling bij King’s College Cambridge zat. Daarna werkte hij vaak met hem of zag hem aan het werk. “Hij was zeer geïnteresseerd in de kleine details, zowel in de muziek als de tekst. Hij behandelde bijvoorbeeld de teksten, zelfs die van de koralen, zeer nauwgezet, opdat iedereen – inclusief de jongetjes in het koor – de betekenis van elk woord begreep. Hij vond dan ook dat de koralen het hart van dit stuk zijn: ze weerspiegelen wat de Matthäus voor ons betekent.” Daarnaast stond Cleobury de orkestleden toe om onafhankelijk musicus te zijn: “En dat is een heel belangrijk talent: de leiding hebben en toch zorgen dat je mensen zich vrij voelen.”
Stephen Cleobury zag de Matthäus als deel van de liturgie: “Hij wilde dat het werk aanvoelt als een deel van een dienst in King’s Chapel, meer dan een concert of opera. Sommige dirigenten verlangen dat je het extravaganter doet, maar Stephen wilde het meer alsof je het voorleest, weliswaar met de juiste nadruk en op een dramatische manier, maar binnen het kader van een kerkdienst.” Die gedachten bepaalden ook de tempi die hij koos voor de aria’s en de koralen.
Er zijn opnamen van de Matthäus met de grootste namen uit de zangwereld. Cleobury werkt hier met zangers – onder wie Sophie Bevan en David Allsopp – die allemaal, in diverse gradaties, met hem hebben samengewerkt. “Stephen wist welke zangers hij wilde en daar was hij duidelijk over. Zo drukte hij zijn stempel op het werk. We weten wat hij wilde.”

Lichtend voorbeeld

Stephen Cleobury’s werk is volgens James Gilchrist een lichtend voorbeeld van de kracht van koorzang en van de participatie van jonge mensen in muziek. Zijn laatste opname is daar een prachtige getuigenis van.