Door Eddie Vetter - 30-09-2020 - Artikelen
De nieuwe dubbel-cd van Igor Levit is op 11 september verschenen. Deze datum is niet voor niets gekozen, zoals ook de titel Encounter een bewuste keuze is van een pianist die midden in het leven wil staan, maar door de coronacrisis van de wereld gescheiden dreigde te worden.
IGOR LEVIT
Igor Levit bespeelt de sociale media net zo vaardig als zijn Steinway. Twitter, Instagram en YouTube kwamen hem goed van pas toen in maart van dit jaar het leven op slot ging. De 33-jarige pianist kwam op het idee huisconcerten te geven met livestreaming. Hij kocht voor 24 euro een statief voor zijn smartphone. En hij ging spelen, thuis in Berlijn op zijn eigen vleugel, die ‘Edwin’ heet omdat hij ooit van de legendarische pianist Edwin Fischer is geweest. Bijna elke avond om een uur of zeven. Het zouden meer dan vijftig concerten worden, met meer volgers dan er in een heel jaar in het Concertgebouw passen.
Daarna baarde hij in de sociale media opzien met onder meer de integrale uitvoering van Saties Vexations (‘Kwellingen’), een stukje van amper twee minuten dat niettemin 840 keer moet worden herhaald. Geen ander werk zou volgens Levit beter bij deze crisistijd passen. Inclusief plaspauzes deed hij er ruim vijftien uur over. Na afloop was hij naar eigen zeggen ‘high van hier tot aan de maan’.
Onorthodoxe programma’s zijn een handelsmerk van de pianist. In 1995 emigreerde hij als achtjarige met zijn ouders uit Rusland naar Duitsland. Daarna won hij prijzen op belangrijke concoursen, maar pas sinds zijn cd-debuut in 2013, nota bene met de laatste vijf pianosonates van Beethoven, kwam zijn internationale carrière in een stroomversnelling.
Pianist met onorthodoxe programma’s
Voor hem waren de huisconcerten in zeker opzicht ook bevrijdend, onder meer omdat hij ’s middags kon besluiten wat hij ’s avonds zou spelen en niet hoefde te doen wat twee jaar eerder contractueel was vastgelegd. Maar hij werd ook diep geraakt door de existentiële eenzaamheid. Zo rijpte langzaam het idee voor een muzikale ‘encounter’.
Hij zegt: ‘Wat de stukken op de cd’s gemeen hebben, is de ontmoeting met iets of iemand buiten jezelf: met God, met andere mensen, met liefde, ervaringen, emoties. Maar het is natuurlijk ook in diepste wezen de ontmoeting met jezelf. Zo verging het mij bij het spelen van deze stukken.’
Op het programma staan werken van componisten die zich hebben verdiept in muziek van anderen. Zo heeft Busoni koraalvoorspelen van Bach en Brahms bewerkt en Reger de Vier ernste Gesänge van Brahms. De meditaties leiden verrassend genoeg als vanzelf naar Palais de Mari uit 1986, de laatste compositie van Morton Feldman, een halfuur lang balancerend op de rand van de stilte, in de woorden van Igor Levit ‘muziek die nog slechts ruimte creëert’.
