Door Paul Janssen - 21-11-2019 - Artikelen
De Oekraïense pianiste Anna Fedorova woont inmiddels bijna vijf jaar in Nederland en heeft vreugdevol onderdak gevonden bij Channel Classics. Na Four Fantasies , haar succesvolle solodebuut op het label, ligt er nu met Storyteller een waardige opvolger. Een gesprek met een meesterpianiste die groter is dan ze zelf beseft.
ANNA FEDOROVA
Eigenlijk is Anna Fedorova een enorme YouTubester. Ze heeft aantallen ‘views’ waar menig zogenaamde ‘influencer’ alleen maar van droomt. De teller van het Tweede pianoconcert van Rachmaninov met de Oekraïense pianiste in de hoofdrol staat inmiddels op ruim 24 miljoen. De uitvoering van diens Derde pianoconcert gaat richting de twee miljoen en Tsjaikovski’s Pianoconcert is de één miljoen inmiddels ruim gepasseerd. Anna Fedorova zou een vermogend pianiste kunnen zijn. Alleen…het is niet haar eigen YouTubekanaal. Het kanaal AVROTROS Klassiek dat vele Zondagochtendconcerten in het Amsterdamse Concertgebouw opneemt en op YouTube plaatst is de ‘schuldige’. “Het is een combinatie van factoren”, zegt Fedorova met een relativerende twinkeling in haar ogen. “De uitvoering is goed gelukt en mooi opgenomen. Het was in 2013 een van mijn eerste live-uitvoeringen van het Tweede pianoconcert van Rachmaninov, dus ik was compleet onbevangen. En als zo’n registratie steeds meer mensen bereikt, krijg je een sneeuwbaleffect.”
Lees verder op pagina 8
Ze is er blij mee, want ze denkt “dat het wel geholpen heeft” bij haar carrière. “Ik krijg er echt concerten door en men kent mij van YouTube. Bovendien bereik ik luisteraars die door deze uitvoering van Rachmaninov van klassieke muziek zijn gaan houden. Ik krijg geregeld berichten van mensen die vertellen dat deze YouTubevideo ze door moeilijke tijden heeft gesleept.”
De 29-jarige Anna Fedorova vestigde zich in 2015 in Nederland en heeft sinds vorig jaar in Channel Classics een cd-maatschappij gevonden die bij haar past. Haar eerste cd op het label, getiteld Four Fantasies , met werken van Beethoven, Schumann, Chopin en Skrjabin, werd jubelend ontvangen. Zo was de cd in Luister goed voor de hoogst haalbare tien en schreef het Engelse Gramophone onder de indruk dat haar ‘sterk onafhankelijke handen een driedimensionaal perspectief’ creëerden. Ook haar jongste cd met de titel Storyteller en werken van Chopin, Liszt en Skrjabin kan niet anders dan omarmd worden door muziekliefhebbers en recensenten.
Misschien scheelt het dat Fedorova een gedegen opleiding kreeg in Kiev. Ze begon als leerling van haar ouders, beiden pianodocent. De geheel in het onderwijs geïntegreerde muziekschool in Kiev deed de rest. “De school was heel flexibel en houdt rekening met studietijd op de piano en mogelijke concerten. Op een andere manier was het niet mogelijk geweest om acht à negen uur per dag te studeren.”
Ze bleek al snel meer talent te hebben dan andere studenten en kreeg tijdens haar studie aan het Lysenko Musical College for Gifted Children het eervolle President of the Ukraine Scholarship.
“Elk muziekstuk is een verhaal, een emotie”
“Het opleidingssysteem in de Oekraïne is echt ‘old school’”, zegt ze. “Het niveau is hoog en alles is mogelijk tijdens de opleiding. Je hebt de beste docenten en krijgt alle ruimte. Vandaar dat veel jonge pianisten uit de Oekraïne zo veel pianoconcoursen winnen.”
Hoewel ze zelf geen competitiedier is bewees Fedorova zich als uitzonderlijk talent door maar liefst veertien pianoconcoursen op haar naam te schrijven. Alleen nadat ze in 2008 afstudeerde in Kiev moest ze het zelf uitzoeken. “Dat is het nadeel van het systeem. De opleiding is geweldig, maar daarna zijn er financiën noch faciliteiten voor jonge musici die hun plek op het podium moeten veroveren. In Nederland zijn er beurzen en prijzen voor jong talent en diverse concertseries waarin juist jonge musici optreden.”
Toch was dat niet de reden waarom ze naar Nederland kwam. Hoewel ze al op zestienjarige leeftijd voor het eerst in het Concertgebouw speelde, vervolgde ze haar studie in Italië en Londen. In 2014 ontmoette ze de Amerikaan Nicholas Schwartz, onder andere contrabasspeler in het Koninklijk Concertgebouworkest, tijdens een kamermuziekfestival in Brazilië. De vonk sprong over en inmiddels vormen ze samen het Oyster Duo. In 2015 vestigde Fedorova zich bij Schwartz in Amsterdam.
Zoals met elk ‘muziekstel’ is het strak plannen om elkaar ergens op de aardbol te treffen. Ook deze zomer was Fedorova constant aan het reizen. Van Brazilië naar Japan en weer door naar de Verenigde Staten. Ondertussen vonden de geliefden tijd voor een sprookjeshuwelijk op de Azoren. “We waren daar vorig jaar op het eiland Santa Maria voor een korte vakantie”, zegt ze, nog immer stralend.
“Daar heeft hij een aanzoek gedaan. Het is echt een magische plek vol lieve mensen. En het ligt precies tussen de Verenigde Staten en Europa, waar onze families vandaan komen.”
Daarna was het direct weer hard aan het werk met nieuwe cd-opnamen zoals het Eerste pianoconcert van Rachmaninov en de langverwachte samenwerking met altvioliste en goede vriendin Dana Zemtsov. En met de lancering van haar jongste solo-cd Storyteller . “Ik hoop dat deze plaat net zo goed is als de vorige”, zegt ze bescheiden. “Als tiener is alles makkelijk en voel je de druk nog niet zo en telt vooral de opwinding over concerten en opnamen. Ik heb geleerd dat stress nooit helpt, maar ik ben wel veel bewuster bezig met wat ik neerzet. Ik wil de luisteraars niet teleurstellen.”
Met Storyteller doet ze dat zeker niet. Net als met Four Fantasies heeft Fedorova een cd samengesteld met een thema. Zowel de vier Ballades van Chopin als de Petrarcasonnetten van Liszt en de werken van Skrjabin hebben een literair thema. Zo schreef Skrjabin voor zijn Sonate nr. 4 op. 30 een eigen ‘poème en prose’. Bovendien werden zowel Liszt als Skrjabin hoorbaar geïnspireerd door Chopin. “Naast het literaire thema heb ik ook nu weer vooral gekozen voor muziek die mij zeer na aan het hart ligt. Daarmee kan ik het beste doen wat ik het liefste doe: verhalen vertellen. Elk muziekstuk is een verhaal, een emotie. Ik wil de luisteraar meeslepen in die wereld.”
In die zin slaat de titel van de cd ook op Fedorova zelf, is het een zelfportret. De pianiste lacht verlegen bij die constatering. “Ik wil heel graag geloven dat dit zo is, dat ik werkelijk verhalen vertel…” Dan valt ze stil en glimlacht ze nog maar eens.
Een verder antwoord, een duidelijke bevestiging is ook niet nodig. Ruim 24 miljoen views voor een concert van Rachmaninov, dat zegt genoeg over de verhalende en meeslepende kwaliteiten van de soliste.
