BACH VOOR LIEF HEBBERS EN NIEUWE LUISTERAARS

MAARTEN ENGELTJES




De cd-presentatie van het album Forgotten Arias vond plaats op 18 februari bij Sony Music op de twaalfde verdieping van de A’DAM Toren. Een dag later vertelt Maarten Engeltjes enthousiast over deze feestelijke avond aan het IJ. “Ik heb alle opnames en de teksten van het cd-boekje uiteraard al talloze keren beluisterd en kritisch doorgelezen, maar gisteren heb ik eindelijk het eerste fysieke exemplaar van de cd ontvangen. Dat was een bijzonder moment en ik ben heel tevreden met het eindresultaat. Geweldig toch, dat Sony mijn album heeft uitgegeven? En we zijn al druk bezig met het plannen van de volgende cd.”

‘Een feest der herkenning’

De release van het eerste album is een mooie beloning voor het harde werken van de afgelopen jaren. De belangrijkste motivatie om een eigen barokensemble op te richten was tweeledig. “Ik heb zoveel ideeën voor mooie programma’s waarmee ik zowel muziekkenners als nieuw publiek wil verrassen. Ik vind dat er echt iets moet gebeuren op het gebied van programmering. Er zijn nog veel jonge mensen te winnen voor klassieke muziek, maar dan moeten we wel nieuwe dingen durven doen. In eerste instantie heb ik geprobeerd om mijn plannen voor te leggen aan verschillende orkesten waar ik vaak mee heb samengewerkt. Maar toen dat steeds op niets uitliep besloot ik dat ik het best een eigen ensemble kon oprichten. Mijn motivatie om dat te doen werd nog versterkt door het idee dat ik zo ook een mooie kans kan bieden aan jonge, talentvolle musici die elders achteraan zitten en tutti-partijen spelen, maar die bij mij een belangrijke stem krijgen. Inmiddels bestaat het ensemble ruim anderhalf jaar, en als ik naar onze cd-opname luister dan ben ik trots op het resultaat. Het klinkt gewoon ontzettend goed, dat mag ik toch wel zeggen?”, zegt Engeltjes met een tevreden grijns. “Als iedereen zich gehoord en gewaardeerd voelt, dan ontstaat er een bijzondere dynamiek.”
Lees verder op pagina 8
De kern van PRJCT Amsterdam bestaat uit een vaste groep van iets minder dan tien musici. “Ik zou die groep het liefst uitbreiden, maar omdat ik nog niet zoveel speelbeurten kan aanbieden is het lastig om iedere keer met precies dezelfde mensen te werken. Soms moeten mijn musici voorrang geven aan tournees met andere orkesten. De valkuil van het huidige subsidiesysteem is volgens mij het vasthouden aan dat vaste aantal concerten per jaar. Om zo’n veertig à vijftig concerten per seizoen te kunnen realiseren ontkomen de meeste gezelschappen er niet aan om weleens concessies te doen aan de inhoud van de programma’s. Want niet alle zalen durven unieke programma’s te verkopen. Zo klinken altijd weer dezelfde meesterwerken, en cross-overprojecten zijn ook heel populair. Ik wil met PRJCT Amsterdam geen concessies doen, dus voorlopig zullen we zo’n twee à drie projecten per jaar organiseren met een reeks concerten in Nederland en in het buitenland.’
“Natuurlijk zou ik wel meer willen doen, maar eerst moet de organisatie van mijn ensemble rendabel zijn. Tot nu toe heb ik alles zelf gedaan, samen met twee vrijwilligers: twee succesvolle vrouwen die na een geslaagde carrière inmiddels met pensioen zijn en die gewend zijn om tachtig uur per week te werken. Ik ben hen uiteraard zeer dankbaar, maar de organisatie kan niet altijd blijven leunen op vrijwilligers. Een sterk punt is dat onze concerten heel goed verkopen, maar dat leverde tot nu toe nog niet genoeg op om een zakelijk leider aan te stellen. Mede dankzij de steun van de stichting Amerborg is dit heel recentelijk wél gelukt. We hebben gekozen voor iemand die in deeltijd al voor een andere club werkt. Zo hoop ik ook zakelijk gezien vernieuwend te zijn: we delen de overhead, we creëren de mogelijkheid tot kruisbestuiving en onze zakelijk leider heeft dankzij de combinatie van twee banen een goed salaris. Een win-winsituatie voor alle betrokkenen!”

‘Ik wil zowel muziekkenners als nieuw publiek verrassen’

Maarten Engeltjes heeft voor het eerste album van PRJCT Amsterdam elf aria’s en twee instrumentale sinfonia’s verzameld uit de geestelijke cantates van Johann Sebastian Bach, een gedeelte van het programma Vergeten aria’s dat dit seizoen in diverse concertzalen heeft geklonken. “Het is een titel met een knipoog, want deze aria’s zijn natuurlijk niet allemaal vergeten. Maar deze wonderschone parels spelen slechts een kleine rol in het gigantische oeuvre van Bach, ze zijn ontsnapt aan onze aandacht. Voor liefhebbers van Bach is het een feest der herkenning, maar ik hoop ook nieuwe luisteraars te bereiken die waarschijnlijk niet zo snel naar een volledige cantate zullen gaan luisteren. Het enige wat ik kan doen zonder aan inhoud in te boeten is deze aria’s losweken van het raamwerk van de cantate. De aria’s krijgen zo een tijdlozer karakter en de schoonheid en de kracht van de muziek zijn nu belangrijker dan de religieuze context van Bachs opdrachtgevers. Ik heb bewust geen tekstuele samenhang aangebracht in mijn selectie, maar ik heb aria’s verzameld die muzikaal goed bij elkaar passen, met een zo breed mogelijk kleurenpalet. De instrumentatie is heel contrastrijk, met solo’s voor diverse instrumenten, zoals traverso, hobo en violoncello piccolo. Iedereen die deze muziek voor het eerst hoort zal zich verwonderen over de enorme emotionele lading.”
Nu de eerste cd van PRJCT Amsterdam een feit is kan Engeltjes verder met de voorbereidingen van de nieuwe projecten. “In mei 2020 ga ik samen met Andreas Scholl duetten van Purcell zingen, onder andere in het Muziekgebouw aan ’t IJ. Uiteraard zal ik het programma weer een special touch geven waarmee ik nieuw publiek naar de concertzaal wil trekken, maar ik kan nog niet verklappen wat ik van plan ben. Dit najaar doen we eerst nog een project samen met Andreas Wolff met werken van Bach en Buxtehude. Een prachtig programma dat we gaan opnemen voor ons tweede album bij Sony Classical.”
WWW.PRJCT.AMSTERDAM