STRAVINSKY’S SOLDATENSPROOKJE OPNIEUW VERTELD

L’HISTOIRE DU SOLDAT

Humoristische bespiegeling over de menselijke natuur

Exact honderd jaar geleden ging L’histoire du soldat van Igor Stravinsky in première, op 28 september 1918 in Lausanne in Zwitserland, het land waar de componist noodgedwongen had gewoond na de Russische Februarirevolutie. Hij componeerde het werk als een melodrama voor een reizend theatergezelschap van een spreker, twee acteurs, een danseres en een klein kamermuziekensemble van zeven spelers – viool, contrabas, klarinet, fagot, kornet of trompet, trombone en percussie. Later maakte Stravinsky ook nog enkele instrumentale bewerkingen van het werk.
Voor de tekst bewerkte schrijver Charles-Ferdinand Ramuz twee verhalen uit een verzameling Russische sprookjes van Aleksandr Afanasjev. Het faustiaanse verhaal gaat over een soldaat die zijn viool – en daarmee natuurlijk zijn ziel - verkoopt aan de duivel in ruil voor een boek waarmee hij de toekomst kan voorspellen. Maar hij raakt daarmee ook iets kwijt van zijn identiteit, van wat hij ooit was, en ontdekt dat geld hem niet gelukkig maakt. Uiteindelijk lijkt geluk voor het oprapen als hij de hand van een prinses wint, maar toch kan hij zijn verlangen naar zijn oude leven niet helemaal opgeven. De soldaat overtreedt de regels van de duivel in zijn poging zijn nieuwe leven te verenigen met zijn oude, en eindigt zo in de hel.
Roger Waters, de drijvende creatieve kracht achter de legendarische rockband Pink Floyd, voerde het werk voor het eerst uit in 2008 tijdens het Bridgehampton Chamber Music Festival, waarbij hij alle gesproken rollen op zich nam. Het project lijkt op het eerste gezicht binnen Waters’ oeuvre een vreemde eend in de bijt, maar het thema van oorlog en het soldatenbestaan heeft voor Waters een zeer persoonlijke dimensie. Waters’ vader raakte vermist tijdens de Tweede Wereldoorlog en werd nooit teruggevonden; zijn grootvader stierf in de strijd tijdens de Eerste Wereldoorlog.


Waters maakte een bewerking van The Soldier’s Tale , de oorspronkelijke Engelse vertaling van L’histoire du soldat door Michael Flanders en Kitty Black, gebaseerd op de teksten van Ramuz. Hij herschreef verschillende passages en gaf karakters als de prinses meer tekst dan in het origineel. Waters neemt op de opname van het werk niet alleen de rol van de verteller op zich, maar met verschillende stemmen en accenten ook die van de soldaat en de duivel, én alle bijfiguren. Hij schept zo een kleurrijk, uiterst vermakelijk theatraal geheel. De moraal van het verhaal van L’histoire
du soldat lijkt daarnaast nog geenszins aan kracht te hebben verloren. ‘Je moet niet wat je ooit had, willen toevoegen aan wat je hebt; je hebt het recht niet om wat je bent te delen met wat je was. Je moet leren kiezen; je kunt niet alles hebben: dat is verboden.’ Herkenbaar? Roger Waters’ nieuwe The Soldier’s Tale bewijst dat Stravinsky’s stuk ook honderd jaar na dato nog steeds een verrassend actuele, humoristische bespiegeling over de menselijke natuur is.



STRAVINSKY
THE SOLDIER’S TALE ROGER WATERS BCMF MUSICIANS SONY
VKZ.NL/18645
€ 23,99