TOEGIFTEN UIT 2017

Ja, ik weet het. De volgende albums zijn uitgekozen als de interessantste van het afgelopen jaar. Voorop de editie met het ‘Complete oeuvre voor ensemble en koor’ van 90-plusser György

Foto: Marco Borggreve
Kurtág. Gespeeld door het -ASKO|-Schönberg, gedirigeerd door Reinbert de Leeuw en gezongen door formaties uit het Groot Omroepkoor. Meesterlijk gedaan. En: voorzien van de handtekening van de meester. Onder zijn supervisie is alles vastgelegd.
Daarmee heeft De Leeuw opnieuw een daad van betekenis gesteld. Een jaar of vijftien geleden zette hij immers al het nagenoeg complete werk van die andere György, Ligeti, op cd. Ook hij werd zo veel mogelijk bij de registraties van zijn composities betrokken. Kan het authentieker? Documenten voor nu en later. Zeker als ook Kurtág en De Leeuw - ja, sorry - niet meer tot de levenden behoren.
Iets dergelijks, al ligt het op een ander vlak, geldt voor de nu al legendarische liveopname van Berlioz’ gigantische tweeluik Les Troyens met de Amerikaanse mezzo Joyce DiDonato. Zo zal iedereen zijn voorkeurslijstjes hebben over wat wel en wat niet in de annalen der eeuwigheid moet worden opgenomen. De lijst kan eindeloos worden uitgebreid. Want 2017 was bepaald geen slecht jaar als het om spraakmakende nieuwe releases gaat.
Toch zou ik op de valreep van het voorbije jaar nog even de aandacht willen vestigen op een paar ‘gewone’ cd’s die me zijn opgevallen. Allereerst: Homage van de Noorse stervioliste Vilde Frang en haar begeleider José Gallardo. Deze van origine Zuid-Amerikaanse pianist, die tegenwoordig in Europa woont en werkt, was me al eerder opgevallen tijdens de Cello Biënnale Amsterdam. Wat een muzikant, wat een klanktovenaar.
De samenwerking van Frang en Gallardo is uitzonderlijk. Bovendien is de opname, gemaakt in de Sofien Kirke in Oslo, al even fraai: helder, ruimtelijk en dynamisch briljant. Blijft de vraag: wie wil een hele cd hebben met louter ‘toegiften’? In totaal zeventien nummers, waarvan een de vijf minuten haalt en drie net boven de vier minuten uitkomen. Bovendien zitten er slechts zes originele items bij, van Ries, Wieniawski, Poldowski, Kreisler en Bazzini.
De rest bestaat uitsluitend uit bewerkingen of transcripties van vioolgrootheden als Leopold Auer, Fritz Kreisler, Joseph Szigeti en Jascha Heifetz. Vandaar die opmerkelijke Homage van Vilde Frang aan haar ‘voorouders’. Ze kunnen trots zijn op zo’n kleindochter. Frang en Gallardo spelen met zoveel plezier en spirit dat je gewoon vergeet dat je naar een ruim 54 minuten durende muzikale parade zit te luisteren. Geraffineerd van samenstelling en vol verfijnde en intieme momenten. Eén groot feest.
Hoe anders pakt de Debussy-uitgave van Erato uit. Met het oog op het Debussyjaar 2018 (hij overleed in 1918) is de combinatie van de twee sonates voor viool en cello met piano plus de twee trio’s (fluit, altviool en harp, gevolgd door een nog niet erg karakteristiek pianotrio uit zijn jeugd) zinnig. Wat afbreuk doet aan dit album is de wisselende geluidskwaliteit. De twee sonates en de twee trio’s zijn op verschillende tijdstippen en in verschillende locaties in Parijs opgenomen. De Salle

Onvergankelijk meesterwerk

Colonne klinkt aanzienlijk beter dan het inmiddels opgedoekte Davout-studiocomplex.
Het zal wel een reden hebben gehad, maar het is jammer voor voortreffelijke musici als Renaud Capuçon, Edgar Moreau en Bertrand Chamayou. Dan komen fluitist Emmanuel Pahud, altviolist Gérard Caussé en harpiste MariePierre Langlamet veel beter uit de verf. Met andere woorden: veel overtuigender de huiskamer binnen. Zo zie je maar weer eens hoe belangrijk het is als ook geluidstechnici en opnameleiders hun vak verstaan.
Wat dat betreft valt er weinig aan te merken op de allernieuwste versie van Messiaens Quatuor pour la fin du temps . Een absoluut meesterwerk in een soms verbluffend felle, hartstochtelijke uitvoering. Vooral dankzij de inbreng van Janine Jansen en die geweldige klarinettist Martin Fröst. Al kreeg ik weleens het gevoel dat er tijdens de opname in de Siemens Villa in Berlijn regelmatig aan de knoppen is gedraaid. Dit om de uitersten aan dynamiek en expressie te kunnen realiseren.
Opmerkelijk aspect in de toelichting bij deze top-cd is de passage waarin aan de orde komt hoe de componist op dit oorlogskwartet uit 1940/41 terugkeek. Het werd genoteerd op papier dat een bewaker hem ter beschikking had gesteld en voor het eerst uitgevoerd in een Duits kamp. Het premièrepubliek bestond voornamelijk uit gevangenen en mensen die in Stalag VIII A werkten. Volgens Messiaen waren het er wel vijfduizend. Cellist Étienne Pasquier (die in 1941 meespeelde) relativeerde dat aantal: het waren er ongeveer vierhonderd geweest.
Maar wat zou het: een meesterwerk is een meesterwerk en de bedenker van zo’n onvergankelijk meesterwerk gun je maar wat graag zijn dichterlijke vrijheden.


KREISLER, AUER e.a.
HOMAGE
VILDE FRANG, JOSÉ GALLARDO
WARNER 0190295805326
VKZ.NL/ 18155


DEBUSSY
SONATES & TRIO
RENAUD CAPUÇON, EMMANUEL PAHUD e.a.
ERATO 0190295773960
VKZ.NL/18135