Door Paul Janssen - Foto: Simon van Boxtel Noa WildschutFoto: Simon Pauly - 08-08-2019 - Artikelen
De fameuze zomerconcerten in het Amsterdamse Concertgebouw dragen sinds dit jaar de naam BankGiro Loterij ZomerConcerten. Zoals iedere zomer laten ook deze editie diverse jeugdorkesten horen dat ze met recht de kraamkamer voor de professionele symfonieorkesten zijn.
Een indrukwekkende rij jeugdorkesten, waaronder het JeugdOrkest Nederland, het European Union Youth Orchestra, het Palestine Youth Orchestra en het Gustav Mahler Jugendorchester, kleurt het programma in het Concertgebouw deze zomer. Dat de orkesten vol jongeren in de leeftijd van 14 tot 26 jaar, die aan het begin van een mogelijke muzikale carrière staan, goed liggen bij de professionals moge duidelijk zijn als je het lijstje topsolisten en -dirigenten bekijkt dat zich dit zomerseizoen aan de jeugd verbonden heeft. Solisten als Noa Wildschut, Joyce DiDonato en Christian Gerhaher schuiven graag aan, terwijl dirigenten als Stéphane Denève, Antonio Pappano en de oude rot Herbert Blomstedt voor de orkesten staan.
Logisch. Het niveau van de jeugdorkesten is sinds het begin van de zomerconcerten ruim dertig jaar geleden met sprongen vooruitgegaan, en de gretigheid van de jongeren is enorm. Bovendien verkondigen deze orkesten steeds meer de boodschap van harmonie en saamhorigheid. Het opvallendste voorbeeld in deze is het Palestine Youth Orchestra dat met de Palestijnse zangeres Nai Barghouti en onder leiding van Vincent de Kort een programma brengt vol Arabische en westerse muziek dat zich laat lezen als een ode aan de liefde. Het in 2004 opgerichte orkest bestaat uit jonge Palestijnse musici van over de hele wereld, jaarlijks aangevuld met een vijftiental westerse musici. De boodschap van het orkest vol verlangen naar vrede en verdraagzaamheid is duidelijk, en het niveau zoals bij alle jeugdorkesten buitengewoon hoog.
Die boodschap van vrede en verdraagzaamheid was ook het onderliggende thema bij de oprichting van het European Union Youth Orchestra in 1978. Toen heette het orkest nog het European Community Youth Orchestra en werd het de kweekvijver voor een van de beste kamerorkesten van Europa, het Chamber Orchestra of Europe, dat onder leiding van toenmalig artistiek leider Claudio Abbado al snel grote hoogten bereikte. Het ontstaan van dat orkest vertelt meteen het verhaal van het fanatisme en de verbondenheid in de jeugdorkesten. De jongeren die het European Union Youth Orchestra moesten verlaten omdat ze te oud waren geworden namen het initiatief om als ‘ouderejongerenorkest’ verder te gaan.
Joyce DiDonato
De gretigheid van de jongeren is enorm
Palestine Youth Orchestra
De opvallendste nieuwkomer in het rijtje jeugdorkesten is ongetwijfeld het Concertgebouworkest Young, het jongste initiatief van het Koninklijk Concertgebouworkest. Het idee om een ‘zomerorkest’ op te richten voor jongeren van 14 tot en met 17 jaar komt voort uit de ervaringen met het Side by Side -project waarmee het orkest van 2016 tot 2018 furore maakte in Europa. Al snel werd duidelijk dat dit project – het orkest concerteerde in alle landen van de Europese Unie en speelde steeds een ouverture samen met leden van een jeugdorkest uit het betreffende land – een vervolg moest krijgen. In samenwerking met de toenmalige chef-dirigent Daniele Gatti werd het concept van een zomerorkest voor ‘verborgen talenten’ bedacht. De jongeren, die allen geselecteerd zijn op talent en op het feit dat ze minder kansen hebben, krijgen een intensieve training door musici van het orkest, werken in workshops van United World Colleges aan hun algemene ontwikkeling en presenteren zich dit jaar voor het eerst als jeugdorkest onder leiding van Pablo Heras-Casado. Op het programma staan Tsjaikovski’s Vijfde symfonie, Mendelssohns Vioolconcert met Julian Rachlin en de wereldpremière van Detlev Glanerts Idyllium , een opdrachtwerk van het Concertgebouworkest.
Het Side by Side -project heeft al bewezen dat de gretigheid onder dezejongeren, net zoals bij alle jeugdorkesten, buitengewoon groot is. En dat heeft zijn weerslag op het podium; de concerten van de jeugdorkesten behoren al jaren tot de enerverendste in de reeks zomerconcerten in het Amsterdamse Concertgebouw.
