Nieuwstoets 'We doorbreken resistentie tegen antibiotica'

1. Microbioloog Liselot Dewachter heeft met haar onderzoek een veelbelovende aanpak gevonden om resistentie tegen antibiotica te doorbreken. Leg uit hoe de pneumokok-bacterie resistent wordt tegen het antibioticum amoxicilline.

2. De onderzoeker legt uit dat naast amoxicilline ook clomifeen gebruikt kan worden tegen resistente bacteriën. Leg uit via welke twee verschillende processen amoxicilline en clomifeen de celwand verzwakken.

3. In de tekst lees je dat onderzoekers zich eerst vooral richten op de celwand van bacteriën. Waarom is de celwand een goed doelwit voor medicijnen?

4. Uit het onderzoek blijkt dat het gezamenlijke effect van amoxicilline en clomifeen veel groter is dan wanneer je beide middelen los optelt. Daarnaast wordt het voor bacteriën moeilijker om tegelijk tegen beide middelen resistent te worden. Leg uit waarom dit moeilijker is.

1. In een populatie pneumokokken kunnen enkele bacteriën door toevallige mutaties minder gevoelig zijn voor amoxicilline. Wanneer patiënten amoxicilline gebruiken, gaan vooral de gevoelige bacteriën dood. De resistente bacteriën blijven over en kunnen zich verder delen. Daardoor nemen juist die resistente bacteriën steeds meer toe in de populatie en ontstaat er uiteindelijk amoxicillineresistentie.

2. Amoxicilline verhindert de vorming van dwarsverbindingen tussen de lange ketens in de celwand waardoor de celwand zwakker wordt. Clomifeen remt daarentegen de aanmaak van Und-P, dat de bouwstenen van de celwand naar buiten vervoert. Zonder dit molecuul kan de celwand niet meer goed worden opgebouwd.

3. De celwand is een goed doelwit, omdat alleen bacteriën een celwand hebben en menselijke cellen niet. Een medicijn dat de celwand aanvalt, kan dus de bacterie beschadigen zonder menselijke cellen te schaden.

4. Bij één antibioticum kan een enkele mutatie al voldoende zijn om te overleven. Bij twee middelen tegelijk moeten bacteriën twee succesvolle aanpassingen ontwikkelen, wat veel minder waarschijnlijk is. Daarom is resistentie tegen de combinatie van amoxicilline en clomifeen moeilijker.